Dzień frytek

Czy wiesz.. Jak jesz frytki?

13 lipca jest Dniem frytek

Frytki wymyślili Belgowie, w Ameryce stały się popularnym fast foodem, a na świecie są znane jako french fries, czyli francuskie frytki. W związku z tym z okazji Dnia Frytek, poznaj dzieje tego dania oraz dowiedz się o mocnej i słabej stronie mocy wysmażonego w słupkach ziemniaka.

Z kart archeologii

Dla jednych pyra, pewnie dlatego, że pochodzi z Peru, dla innych kartofel, a dla wszystkich  jest ziemniak. Po „odkryciu” Ameryki sprowadzono go do Europy w drugiej połowie XVI w., gdzie podbił Stary Kontynent, Azję oraz właściwie cały świat. Do Polski ziemniaki trafiły za pośrednictwem Jana III Sobieskiego. 

Historia frytek sięga 1680 roku. Pierwsza ich porcja została usmażona w Belgii. A kiedy frytki przywędrowały na ziemie polskie? W II RP można było na pewno zjeść francuskie frytki.

Gdzie umieścić frytki na talerzu dietetycznym ? Ziemniak jest produktem węglowodanowym, główny składnik jego suchej masy stanowi skrobia. Zatem pod tym hasłem nakładamy je na talerz. 

Co to są frytki?

Frytki stanowią produkt w postaci ziemniaka pokrojonego w słupki o długości ok. 7 cm i przekroju ok. 1×1 cm, często blanszowane, a następnie smażone w gorącym tłuszczu. Zawierają one 36–40% skrobi, 3,5– 4,0% białka, 8–10% tłuszczu, 1,4–1,6% składników mineralnych oraz 43–47% wody.

Jasna strona frytek

1. Są smaczne
2. Podczas procesu technologicznego wyrobu frytek  obniżeniu ulega zawartość związków antyżywieniowych: glikoalkaloidów — solaniny o 93% i chaconiny o 96%, a także azotanów o 94%.

Ciemna strona frytek

1. Wartość energetyczna frytek wynosi 250–320 kcal na 100 g. Produkt bardzo kaloryczny, to czy stanowi ciemną czy jasną stronę zależy zapewne od okoliczności. Na pewno w zimę jedzenie frytek będzie bardziej uzasadnione.
2. Często do przyrządzenia dużej, przemysłowej ilości frytek w restauracjach stosowany jest łój lub/i utwardzany tłuszcz roślinny (tzw. frytura). Zwiększamy wówczas całkowite spożycie tłuszczu, a w przypadku łoju, również spożycie nasyconych kwasów tłuszczowych, które są szczególnie niezdrowe dla kondycji naszego serca i układu krążenia. Kupując frytki w barze lub restauracji nigdy nie masz pewności, jaki rodzaj tłuszczu został zastosowany.
3. Spożycie utwardzanych tłuszczów roślinnych zwiększa dostarczenie do organizmu izomerów trans kwasów tłuszczowych. Ich nadmierne spożycie zwiększa ryzyko wystąpienia nowotworów oraz miażdżycy.
4. Podczas procesu smażenia frytek lub pieczenia ziemniaków w wysokiej temperaturze (150– 180°C) zachodzi reakcja Maillarda (reakcja węglowodanu z aminokwasem) i między innymi powstaje w ten sposób toksyczny związek akrylamid, który ma działanie kancerogenne.
5. regularne spożywanie frytek jako dodatek do posiłków sprawia, że rzadziej sięgamy po inne zdrowe dodatki takie jak: kasza, ciemny ryż, pełnoziarniste pieczywo.
6. Podczas procesu technologicznego wyrobu frytek następuje obniżenie zawartości witaminy C o ok. 85%.
7. Mają niską wartość odżywczą.
8. Frytki mrożone najczęściej są zrobione z mąki ziemniaczanej, suszu i oleju roślinnego.

ZIEMNIAKI NA FRYTKI

Najlepsze frytki powstają z ziemniaków tzw. mączystych, w których zawartość skrobi waha się między 15 a 18 procent. W Polsce najbardziej popularnymi odmianami tego rodzaje są: Fresco, Augusta, Etola, Etiuda, Finezja, Legenda, Jelly i Syrena, Pasat, Glada. Duża zawartość skrobi powoduje, że przygotowywane z nich frytki są pulchne w środku, nie są twarde i wodniste oraz bardzo dobrze się smażą. Najlepiej przygotowywać frytki dwuetapowo: najpierw ziemniaki usmażyć w głębokim tłuszczu, aż staną się lekko żółtawe, następnie odcedzić i schłodzić, a następnie usmażyć drugi raz. Dzięki temu staną się chrupiące.

Co ważne, frytki można przygotować nie tylko z ziemniaków. Idealnie nadają się do tego bataty, topinambur czy nawet seler.

Jeżeli spożywasz dużo frytek, spróbuj ograniczyć ich jedzenie do maksymalnie jednego dnia w miesiącu lub raz roku, czyli właśnie 13 lipca!

Czy wiesz…że

1. Najdroższą frytką o profilu Abrahama Lincolna była frytka wylicytowana na sumę 71 500 dolarów na e-Bay’u  Dochód z jej sprzedaży został przekazany na fundację charytatywną Ronalda McDonalda.
2. Naukowcy odkryli ślady najstarszej konsumpcji kartofli w Ameryce Północnej. Pochodzą one sprzed blisko 11 tys. lat.
3. W czasie 83 godziny bez przerwy przyrządzał i wydawał frytki zwycięzca kucharskiego maratonu 53-letni Chris Verschueren z Kastel w Belgii. Przygotował 15 tysięcy porcji.
4. Blisko jedna trzecia upraw kartofli przypada na Chiny i Indie. 
5. Najdłuższe frytki mają ponad 3 metry. Sprzedawane są w nowojorskim Louie’s Foot Long Hot Dogs.
6. W 1966 r. w Boninie pod Koszalinem powstał Instytut Ziemniaka, jedyny w Polsce i jeden z największych w Europie Bank Genów Ziemniaka in vitro. W banku utrzymywanych jest około 1600 zdrowych genotypów ziemniaka pochodzących z całego świata
7. Nauka zna dziś ok. 100 gatunków dzikich ziemniaków i cztery udomowione.
8. Statystyczny Belg spożywa 10 kg frytek rocznie.